Teknoloji dünyasında hızla ilerleyen yapay zeka (YZ) uygulamaları, tasarım alanında da köklü değişikliklere yol açıyor. Uzun yıllardır kullanılan İnsan Odaklı Tasarım (İOT) yaklaşımının, YZ ürünleri için yeterli olmadığı görüşü giderek yaygınlaşıyor. Bu durum, tasarımcıları ve teknoloji uzmanlarını yeni yöntemler aramaya itiyor.

İnsan odaklı tasarımın YZ karşısındaki zorlukları

İOT, kullanıcıların ihtiyaçlarını anlamayı ve bu ihtiyaçları ürün tasarımının merkezine koymayı amaçlar. Ancak YZ teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, bu yaklaşımın iki temel sınırlaması ortaya çıkıyor.

İlk olarak, İOT bireysel ihtiyaçlara odaklanırken, YZ algoritmaları büyük ölçekli veri analizi yaparak çalışıyor. Örneğin, sosyal medya platformlarında kullanılan YZ modelleri, kullanıcıları veri noktaları kümesi olarak görür ve bu kümelerin diğerleriyle olan ilişkilerini analiz eder.

İkinci sınırlama ise, İOT'nin çoğu zaman iş modelini kullanıcı ihtiyaçlarının önüne koymasıdır. Bu durum, özellikle kişisel verilerin metalaştırılması ve gözetim ekonomisinin ortaya çıkmasıyla daha da belirgin hale gelmiştir.

Yeni tasarım yaklaşımları ihtiyacı

YZ teknolojilerinin yarattığı bu yeni ortamda, tasarımcıların farklı yaklaşımlar geliştirmesi gerekiyor. Özetlediğimiz makalede öne çıkan iki alternatif yaklaşım şunlar:

  • İlişkisel Tasarım: Bu yaklaşım, insanların karmaşık varlıklar olduğunu ve birbirleriyle ve içinde bulundukları sistemlerle ilişki içinde olduklarını kabul eder. İlişkisel tasarım, farklı ölçeklerdeki ihtiyaçları bir arada düşünmeyi önerir.
  • Aktör-Ağ Teorisi (ANT): Bu teori, sosyal ve doğal dünyadaki her şeyin sürekli değişen ilişki ağları içinde var olduğunu savunur. ANT, insan ve insan olmayan aktörleri (süreçler, fikirler, nesneler, hayvanlar vb.) eşit olarak görür ve sistemleri bu ilişkiler üzerinden haritalandırır.

Dengeli bir yaklaşım

YZ ürünlerinin tasarımında, kullanıcı ihtiyaçlarını daha geniş bir bağlamda ele almak, etik kaygıları göz önünde bulundurmak ve sistemlerin karmaşık ilişkilerini anlamak, daha sorumlu ve etkili ürünlerin ortaya çıkmasına yardımcı olabilir.

Bağlantı kopyalandı!