Her yerde ayrışma hikayeleri görüyorum. Bu, bir konuda hemfikir olmamaktan farklı. Ayrışma, bir başkasından farklı olmaya dair bir yargı içerir. Kendi hikayesini beraberinde getirir. Ancak, anlaşmazlıklarımız hakkında konuşabilir ve bunları aydınlatabilirsek, konuyla ilgili değerli bilgiler elde edebiliriz.
Ayrışma hikayelerine mitolojilerde de sıkça rastlıyoruz. Sanki bize dikkatli olmamız, bazı şeylere özen göstermemiz gerektiği söyleniyor...
Ancak farkında olmadan, bu kalıbı kişisel, kişilerarası ve sistemsel düzeylerde tekrar tekrar yaratmaya çalışıyoruz:
- Kişisel düzeyde: Kendimi başkalarından farklı, daha özel görmeye çalıştığımda.
- Kişilerarası düzeyde: Kendi bakış açımı diğerininkinden daha üstün göstermeye çalıştığımda ve tartışmayı kazanmaya odaklandığımda.
- Sistemsel düzeyde: Kendimizi içinde bulduğumuz o yüksek sesli tartışmalar ve sistemlerde.
Dinlemeye ve anlamaya çalışıyorum. Geçtiğimiz yıl benim için güzel bir yolculuktu; Yapay Zeka Güvenliği/ Yapay Zeka Etiği /Güvenilir Yapay Zeka / Sorumlu Yapay Zeka—adını ne koyarsanız koyun—üzerine bulabildiğim her şeyi okudum. Kurslara katıldım, derslere girdim, çevrimdışı ve çevrimiçi oturumlara katıldım. AGI (Yapay Genel Zeka) ve yapay zeka hakkındaki tartışmalarda da bu ayrılığı görüyorum.
BlueDot eğitim programının ikinci haftasında, konu: "Yapay Zeka Hizalanması Nedir?" idi. O hafta kursu birlikte yaptığım diğer insanlarla buluştuğumda anlamlı bir deneyim yaşandı. Hafta boyunca herkes kendi zamanında Yapay Zekanın Güvenliği konusunda zorlayıcı bir çok makale okumuş ve kendi aramızda tartışmak için buluşmuştuk. Altı kişi bir araya gelip, kolaylaştırıcının yardımcı olduğu bir oturum sırasında hazırlanan sorular üzerinden okuduklarımızı tartıştık. Bu oturumda bireysel bir oylama yaptık ve tabloda yer alan her bir ifadeyi içgüdülerimize dayanarak oyladık.
Ardından, Zoom’un farklı odalarında ikişer kişi olarak ayrıldık. Oylamalarımızdaki farklılıkları belirledik ve bu farklılıklara yol açan inançları keşfettik. Burada, dönüştürücü yapay zekayı tanımlama şeklimizin farklı olduğunu gördüm. Sadece dönüştürücü yapay zeka değil, aynı zamanda insan zekasını nasıl tanımladığımız da farklıydı. Yavaşlamak ve anlaşmazlıklarımıza ışık tutmak, bambaşka bir bakış açısını anlamak açısından harika bir deneyimdi.
Bu oturumda birbirimizi görme ve duyma şansı yakaladık. Anlaşıldığımızı hissetmenin getirdiği duyguyla, belki hiçbir şey çözülmedi, ama tartışma alanı genişledi. Bu, şu nedenlerden dolayı mümkün oldu:
O oturumdan, tüm hafta boyunca aklımda kalan şu sorularla ayrıldım:
- Bu hikayede hep birlikteyiz, o zaman ortak hikayelerimizi nasıl yaratacağız?
- Yavaşlayıp birbirimizi nasıl dinleyeceğiz?
- Daha ayrı olduğumuzdan aslında daha yakın olduğumuzu nasıl hissedeceğiz?
- Birlikte yaşamak istediğimiz ortak bir dünyayı nasıl hayal edeceğiz?
Sonra, bir tesadüf eseri, eş zamanlı olarak Will Douglas Heaven'ın "What Is AI?" (Yapay zeka nedir?) makalesini okudum ve yalnız olmadığımı hissettim! Makale yapay zeka ile ilgili tartışmaların neden sadece akademik olmadığını ve toplumsal olduğunu vurguluyor. Daha geniş bir bağlamda, bu tartışmalarda dilin, metaforların ve anlayışın ne kadar önemli olduğuna işaret ediyor. Makaleden bazı alıntılarla sizi baş başa bırakıyorum:
“İnsan gibi davranışlar sergileyen makineler yaptık ama onların arkasında insan benzeri bir zihin hayal etme alışkanlığından kurtulamadık. Bu, yapay zekanın neler yapabileceği üzerine abartılı değerlendirmelere yol açıyor; bu, içgüdüsel tepkileri dogmatik pozisyonlara dönüştürüyor. Teknoloji optimistleri ve teknoloji şüphecileri arasında bir kültür savaşı yaratıyor.”
"Yapay zekanın ne olduğu açıkça sorulduğunda, birçok kişi soruyu geçiştiriyor. Ancak Mustafa Süleyman değil. Nisan ayında, Microsoft AI'ın CEO'su TED sahnesinde durdu ve izleyicilere altı yaşındaki yeğenine bu soruya verdiği cevabı anlattı. Süleyman, verebileceği en iyi cevabın, yapay zekanın "yeni bir dijital tür" olduğunu açıkladı; o kadar evrensel, o kadar güçlü bir teknoloji ki, artık ona bir araç demek, bizim için neler yapabileceğini ifade etmeye yetmiyor."
“Mevcut gidişatımızda, hepimizin tarif etmekte zorlandığı bir şeyin ortaya çıkışına tanıklık ediyoruz, ancak anlamadığımız şeyi kontrol edemeyiz," dedi. "Yapay zekadan en iyi şekilde yararlanırken olası dezavantajlarını sınırlamak istiyorsak, bu yüzden metaforlar, zihinsel modeller, isimler çok önemli."
"Dil önemlidir! Umarım bu noktaya gelmek için yaşadığımız tüm iniş çıkışlardan ve öfke nöbetlerinden anlaşılmıştır. Ama aynı zamanda şunu da sorduğunuzu umuyorum: Kimin dili? Ve kimin dezavantajları? Mustafa Süleyman, yapay zeka ürünlerinden milyarlarca dolar kazanma potansiyeli olan bir teknoloji devinin endüstri lideri. Bu ürünlerin arkasındaki teknolojiyi yeni bir tür olarak tanımlamak, daha önce hiç görmediğimiz bir etki ve yeteneğe sahip, benzeri görülmemiş bir şeyi çağrıştırıyor. Bu benim örümcek hislerimi harekete geçiriyor. Ya sizin?"
"Yapay zeka birçok şeydir. Ama insan benzeri olduğunu düşünmüyorum. Tüm (ya da çoğu) sorunlarımızın çözümü olduğunu düşünmüyorum. ChatGPT, Gemini veya Copilot değil. Yapay sinir ağları da değil. Bu bir fikir, bir vizyon, bir tür arzunun gerçekleşmesi. Ve fikirler başka fikirler, ilkeler, inançlar, dünya görüşleri, politikalar ve içgüdülerle şekillenir. 'Yapay zeka,' farklı teknolojileri tanımlamak için kullanışlı bir kısaltma. Ancak yapay zeka tek bir şey değildir; hiçbir zaman olmadı.”
"Sinir ağları üzerine çalışan Ellie Pavlick; 'Sorunun 'Model anlıyor mu—evet mi hayır mı?' haline gelmesini pek sevmiyorum çünkü, bilmiyorum. Kelimeler yeniden tanımlanıyor ve kavramlar sürekli evriliyor.' diyor. Bunun doğru olduğunu düşünüyorum. Ve hepimiz bir adım geri çekilip, bilmediğimiz konular hakkında hemfikir olur ve hiçbir şeyin henüz kesinleşmediğini kabul edebilirsek, belki de, bilmiyorum, hepimiz el ele tutuşup 'Kumbaya' şarkısı söylemeyiz. Ama birbirimize isim takmayı bırakabiliriz."
Yazılarımla bu alanı açmaya çalışacağım ve yapay zekayı toplumsal meseleleri anlamak için nasıl konumlandırabileceğimizi düşünmeye sizleri davet ediyorum.
*Bu yazının orijinali 22 Temmuz 2024 tarihinde LinkedIn hesabımdan İngilizce olarak yayınlanmıştır.