İtalyan gazetesi Il Foglio, dünyada bir ilki gerçekleştirerek tamamı yapay zeka tarafından yazılmış bir gazeteyi okuyucularına sundu. "Il Foglio AI" adı verilen dört sayfalık bu özel ek, gazetenin Salı günü sayısına eklenerek basılı ve çevrim içi olarak yayınlandı. Gazetenin genel yayın yönetmeni Claudio Cerasa, bu deneyin gazetecilikte yapay zekanın nasıl çalışabileceğini test etmeyi amaçladığını ve sektörün geleceği hakkında zor sorular sormaya teşvik ettiğini belirtti.
"Bu, yapay zeka tarafından yazılmış ve basılan ilk günlük gazete olacak. Yazılar, başlıklar, alıntılar, özetler ve hatta ironi bile tamamen yapay zeka tarafından üretildi." – Claudio Cerasa
Ancak bu gazete gerçekten bir ilk mi? İsveç'teki Nöjesguiden gazetesi, geçen yaz tamamı yapay zeka tarafından üretilen bir sayı yayımlamıştı. Yani, Il Foglio'nun girişimi benzer testlerin bir parçası olabilir.
Medya sektöründe yapay zeka kullanımı yeni bir olgu değil. Ancak önceki denemeler pek de parlak sonuçlar vermedi. 2023 yılında CNET, sessizce yapay zeka destekli finansal tavsiyeler yayınlamaya başlamıştı. Daha sonra ortaya çıkan hatalar ve yanlış bilgiler nedeniyle büyük tepki topladı. Benzer şekilde, Los Angeles Times’ın makalelerdeki önyargıyı tespit etmek için geliştirdiği "Insights" adlı yapay zeka aracı, KKK'yi küçümsediği gerekçesiyle hızla geri çekildi.
Yapay zeka, yazılı içerikler üretmekte oldukça başarılı görünebilir; ancak temel sorun, gerçekte "düşünememesi", "kaynak oluşturamaması" ve aslında yalnızca "gelişmiş bir otomatik tamamlama sistemi" olmasıdır. Çoğu zaman tamamen halüsinasyon görebilir ve doğru ile yanlış arasındaki ayrımı yapamaz. Bu ise, gazeteciliğin en önemli unsurlarından biri olan güvenilirliği tehdit ediyor.
Bazı haber kuruluşları yapay zekayı verimli kullanmanın yollarını arıyor. Örneğin Washington Post ve Bloomberg, haber özetleri sunmak için yapay zekadan faydalanıyor. Öte yandan, Patch gibi yerel haber siteleri, haberleri tamamen yapay zeka algoritmalarıyla topluyor. Ancak burada büyük bir tehlike söz konusu, yapay zekanın yaygınlaşması, haber merkezlerinin iş gücünü azaltmasına ve deneyimli gazetecilerin işlerini kaybetmesine neden olabilir.
Haber merkezleri, maliyetleri düşürmek adına insan muhabirler yerine yapay zeka sistemlerini kullanma eğilimine girebilir. Bu durum, gazeteciliğin temel taşlarından biri olan saha araştırmalarının azalmasına ve özgün haberciliğin giderek yok olmasına sebep olabilir. Yapay zeka, haber üretim sürecini hızlandırabilir ve maliyetleri azaltabilir, ancak gerçeği araştıran, sahaya inen ve özgün haber üreten gazetecilerin yerini alabilir mi? Özellikle özgün habercilik, olayları yerinde takip etmek, insanlarla birebir görüşmeler yapmak ve yeni bilgiler keşfetmek üzerine kurulu. Oysa yapay zeka, yalnızca mevcut verilerden yola çıkarak yeni metinler üretiyor ve haberin doğruluğunu tartışmalı hale getiriyor.
Önümüzdeki yıllarda yapay zeka destekli haberlerin artması kaçınılmaz görünüyor. Ancak bunun gazetecilik için bir devrim mi, yoksa bir çöküş mü olacağı hala belirsiz. Eğer haber kuruluşları yalnızca maliyet düşürme amacıyla yapay zeka kullanımını artırırsa, gazeteciliğin güvenilirliği ve etiği ciddi şekilde zarar görebilir. Nitekim, birçok gazetecilik sendikası, yapay zekanın kontrolsüz kullanımına karşı çıkıyor ve iş güvencesi sağlayan düzenlemeler talep ediyor.
En büyük tehlike ise, bir gün yapay zekanın yalnızca diğer yapay zeka tarafından üretilmiş haberleri kaynak göstererek bilgi üretmesi. Eğer bağımsız ve araştırmacı gazetecilik ortadan kalkarsa, gerçeklik ile kurgunun iç içe geçtiği, güvenilmez bir medya ekosistemi ortaya çıkabilir.
Yapay zeka gazetecilik için bir araç olabilir; ancak insan eliyle doğrulama ve etik değerler olmadan, kamuoyuna faydadan çok zarar getirebilir. Yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin doğruluğunun kontrol edilmemesi, yanlış bilgilerin hızla yayılmasına neden olabilir ve bağımsız yayıncılığın geleceğini tehdit edebilir.
