İklim değişikliğinin etkileri giderek artarken, dünya genelinde doğal afetlerin sıklığı ve şiddeti de yükseliyor. Bu zorlu koşullarda, filantropi kuruluşları ve insani yardım örgütleri, yapay zeka teknolojisini kullanarak afetlere müdahale ve toplumsal direnci artırma konusunda yeni arayışlar içerisinde.
Artan tehdit: İklim felaketleri
2024 yılında yaşanan 11 kasırga, Atlantik Havzası'nda yüzlerce can kaybına ve yaklaşık 190 milyar dolarlık hasara yol açtı. Nepal'deki sel ve heyelanlardan İspanya'daki su baskınlarına kadar, doğal afetler sadece can ve mal kaybına neden olmakla kalmıyor, aynı zamanda savunmasız nüfusların yerinden edilmesine de yol açıyor. Birleşmiş Milletler'in acil toplu eylem çağrısı, bu sorunun ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Yapay zeka: Afet müdahalesinde yeni bir araç
Patrick J. McGovern Vakfı (PJMF) gibi filantropi kuruluşları, yapay zekayı kullanarak afet müdahalesini ve toplumsal direnci üç temel alanda geliştirmeye çalışıyor.
Afet Sonrası İhtiyaç Değerlendirmesi: DISHA (Sosyal ve İnsani Eylem için Veri İçgörüleri) projesi, mobil telefonlar, uydular ve dijital işlemlerden elde edilen verileri kullanarak, afet sırasında ve sonrasında yerinden edilme modellerini ve hasarı gerçek zamanlı olarak analiz ediyor.
Afet Öncesi Haritalama: Humanitarian OpenStreetMap Team (HOT), yapay zeka destekli "fAIr" haritalama hizmetiyle, risk altındaki topluluklar için, barınma, tıbbi bakım, yiyecek ve su gibi kritik bilgileri içeren "açık haritalar" oluşturuyor. Bu haritalar, afet öncesinde, sırasında ve sonrasında karar verme süreçlerini desteklemek için hiper-yerelleştirilmiş veri sağlıyor. Bu sayede insani yardımı güçlendiriyor.
Uzun Vadeli Dayanıklılık İçin Altyapı Güçlendirme: Build Change Teknik Yardım Platformu (BCtap), zayıf veya yetersiz konutlarda yaşayan 1,6 milyar insan için dijital yeniden yapılandırma ve ev güçlendirme rehberliği sağlıyor. Trek Medics International ise iletişim altyapısını ve acil durum hizmetlerini güçlendirerek yıl boyunca etkili müdahale imkanı sunuyor.
Ölçeklendirme ve erişim
Yapay zeka çözümlerinin yaygınlaştırılması, kaynak sıkıntısı çeken sivil toplum kuruluşları için hala bir zorluk teşkil ediyor. Ancak topluluk odaklı, uyarlanabilir metodlarla gelecekteki ihtiyaçlara karşı hazırlıklı olunması finansal desteklerle sağlanabilir.
PJMF Başkanı Vilas Dhar, "Katılımcı, insan merkezli tasarıma dayalı yeni bir yönteme ihtiyacımız var" diyor. Bu yaklaşım, toplulukların insani çözümlerini ve dayanıklı altyapıyı birlikte tasarlamasına olanak tanıyor.
Geleceğe yönelik vizyon
İklim felaketlerine karşı savunmasız milyarlarca insan için acil, uyumlu ve yenilikçi eylemlere ihtiyaç var. Filantropi kuruluşları, sivil toplum, kamu ve özel sektör aktörlerinden oluşan bir koalisyonu harekete geçirerek, veri ve teknik yeteneği demokratikleştirmeye adanmış yeni çözümler geliştirebilir.
Teknoloji ve insanlığın iş birliği
Bu iş birliği, sadece acil durumlara müdahale etmekle kalmayıp, toplumların uzun vadeli dayanıklılığı artırma ve gelecekteki felaketlere karşı daha iyi hazırlanma imkanı sağlayabilir.
Ancak, bu teknolojik çözümlerin başarısı için yerel toplulukların katılımı ve bilgisi hayati önem taşıyor. İnsan merkezli, katılımcı yaklaşımlar, yapay zeka çözümlerinin gerçek ihtiyaçlara cevap vermesini ve toplumlar tarafından benimsenmesine destek olabilir.