Elon Musk’ın sahibi olduğu X platformuna entegre edilen yapay zekâ sohbet botu Grok, son günlerde kullanıcıların ilgisini çeken beklenmedik yanıtlar veriyor. Sıradan sorulara verilen cevaplarda birdenbire Güney Afrika’daki beyazlara yönelik şiddet konusunun gündeme getirilmesi, dijital alanın tarafsızlığına dair soruları gündeme getirdi.
Elon Musk’ın yapay zekâ şirketi xAI tarafından geliştirilen ve X sosyal medya platformuna entegre edilen Grok, son günlerde kullanıcıların bahsetmediği hâlde Güney Afrika’da beyazlara yönelik şiddetle ilgili bilgiler vermeye başladı.
Salı gününden itibaren Grok’un X hesabında benzer içerikte 20’den fazla yanıt görüldü. Bu yanıtlar arasında bir çizgi roman görüntüsü ya da sosyal medyada hızla yayılan “Hawk Tuah” videosu gibi Güney Afrika ile ilgisi olmayan içeriklere de benzer açıklamalar eklenmişti. Yanıtların çoğu, Güney Afrika dışındaki konulara da değinse de, ülkedeki şiddet olaylarına dikkat çeken açıklamalar içeriyordu.
Neden birdenbire böyle yanıtlar verdiği netleşmiş değil. Ancak Perşembe sabahı itibarıyla Güney Afrika ile ilgili birçok yanıt silinmişti. Son günlerde verilen yanıtların çoğunda artık bu konuya yer verilmiyor. X yetkilileri konuya dair bir açıklama yapmasa da, durumu incelediklerini bildirdi.
Beklenmedik çıkışlar, Güney Afrika’daki ırk temelli şiddet iddialarının ABD’de de giderek daha fazla gündem olmasına denk geliyor. Aynı zamanda Elon Musk’ın bu konudaki söylemlerini artırdığı bir döneme rastlıyor. Pazartesi günü, Trump döneminde onaylanan özel bir göçmenlik programı kapsamında 59 beyaz Güney Afrikalı ABD’ye yerleştirildi. Bu kişilerin, ırksal ayrımcılık ve şiddet gerekçesiyle sığınma başvuruları kabul edildi.
Şubat ayında eski Başkan Donald Trump, beyaz Güney Afrikalıların ABD’ye yerleşmesine izin veren bir kararname imzaladı ve bu kişilerin “haksız ırkçı ayrımcılığa uğradığını” belirtti. Aynı dönemde, dünyanın diğer bölgelerinden gelen mültecilerin kabulü ise büyük ölçüde durdurulmuştu.
Grok’un verdiği yanıtlar, Güney Afrika’daki beyaz çiftçilere yönelik şiddet olaylarını ve bu olayların siyasi tartışmalara nasıl malzeme edildiğini yansıtıyor. Güney Afrika doğumlu olan Elon Musk, son yıllarda bu konudaki sağ söylemleri benimsedi ve çiftçilere yönelik saldırıların bir tür soykırım olduğunu savundu. Özellikle yeni çıkarılan bir toprak yasası sonrası, beyaz milliyetçiler bu süreci "soykırım" olarak tanımlamaya başladı.
Anti-Defamation League (ADL) defalarca soykırım iddialarının temelsiz olduğunu ifade etti. Buna rağmen Musk, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa’yı “beyazlara yönelik soykırım çağrılarına sessiz kalmakla” suçladı. Bu suçlama, apartheid döneminden kalma “Kill the Boer” protesto şarkısının sosyal medyada yayılması sonrası geldi. Musk, son olarak Salı günü yine çiftçilere yönelik şiddeti konu eden paylaşımlar yaparak Güney Afrikalı yeni göçmenleri kutladı.
Musk’ın bireysel söylemleriyle Grok’un bağımsız yanıtları arasındaki gerilim, yapay zekânın gerçekten tarafsız olup olamayacağını sorgulatıyor. Dijital çağda, algoritmalar yalnızca bilgi değil, aynı zamanda gündemi de şekillendirebilir.
